نشانه‌های آغاز زایمان طبیعی
هیچ‌کس قادر به پیش‌بینی دقیق زمان شروع فرایند زایمان نیست. تاریخی که پزشک به شما می‌دهد تقریبی است و گاهی ممکن است درد زایمان حتی حدود سه هفته پیش از این تاریخ یا دو هفته پس از آن شروع شود که مسئله‌ای طبیعی است. نشانه‌های زیر به شما خواهد گفت که زایمان شما نزدیک است:
پایین آمدن شکم
خروج ترشحات صورتی رنگ آغشته به خون از رحم: خروج ترشح صورتی رنگ آمیخته به خون از دهانۀ رحم که همان مخاط مسدودکنندۀ رحم یا پلاگ موکوس است و تا این زمان دهانۀ رحم را بسته و از عفونت در امان نگاه داشته بود، ممکن است روزها قبل از درد زایمان یا همزمان با شروع آن مشاهده شود.
پارگی کیسۀ آب: پاره شدن کیسۀ آب، باعث ترشح یا جاری شدن مایع از واژن می‌شود. پارگی کیسۀ آب ممکن است ساعت‌ها پیش از شروع درد زایمان یا همزمان با آن اتفاق بیفتد. اغلب زنان طی ۲۴ ساعت پس از شروع درد زایمان، نوزاد خود را به دنیا میآورند. اگر زایمان طی این بازۀ زمانی به صورت طبیعی رخ ندهد، ممکن است پزشک با روش القای زایمان نوزاد را به دنیا آورد تا هم از بروز عفونت و هم از عوارض زایمان برای نوزاد پیشگیری کند.
انقباضات رحمی: با وجود اینکه انقباض ماهیچه‌های رحم به صورت متناوب و نامنظم با نزدیک شدن به زمان زایمان مسئله‌ای عادی است، معمولاً انقباضاتی که فاصلۀ کوتاهی از هم دارد و منظم هستند، نشانگر شروع شدن درد زایمان است.
اسهال: اسهال مکرر ممکن است نشانۀ نزدیک شدن به زمان زایمان باشد.
مراحل زایمان طبیعی
روند زایمان طبیعی را معمولاً به سه مرحله تقسیم می‌کنند. این مراحل شامل موارد زیر است:
مرحلۀ اول: این مرحله خود شامل سه فاز است: نهفته، فعال و انتقالی.
فاز نهفته: طولانی‌ترین فاز زایمان است و شدت آن از بقیه کمتر است. در این فاز، تعداد انقباضات افزایش می‌یابد و به باز شدن دهانۀ رحم کمک می‌کند. این فاز زیاد آزاردهنده نیست و طی آن دهانۀ رحم باز و نازک می‌شود. اگر انقباضات رحمی شما منظم باشد، معمولاً میزان باز شدن دهانۀ رحم به طور منظم چک می‌شود.
فاز فعال: باز و نازک شدن دهانۀ رحم با سرعت بیشتری ادامه می‌یابد و ممکن است با هر انقباض، در ناحیۀ کمر و شکم احساس درد شدید یا فشار کنید. ضمناً ممکن است احساس فشار در ناحیۀ مقعد داشته باشید که باید به اصطلاح زور بزنید، اما پزشک به شما خواهد گفت که تا باز شدن کامل دهانۀ رحم برای این کار صبر کنید.
فاز انتقال: دهانۀ رحم به طور کامل و به اندازۀ ۱۰ سانتی‌متر باز می‌شود. انقباضات رحمی با شدت، درد و در نوبت‌های بیشتری؛ هر سه تا چهار دقیقه و به مدت ۶۰ تا ۹۰ ثانیه بروز می‌کند.
فاز اول زایمان
مرحلۀ دوم: این مرحله با باز شدن کامل دهانۀ رحم شروع می‌شود و با خروج جنین پایان می‌یابد. در این مرحله، نقش شما تأثیر زیادی در پیشرفت زایمان دارد و پزشک از شما می‌خواهد که زور بزنید. فشار ناشی از زور زدن و انقباضات رحمی و زور زدن شما، نوزاد را در کانال زایمان به سمت پایین پیش می‌برد. نرمی و انعطاف استخوان‌های جمجمه و فواصل بین این استخوان‌ها، به عبور سر کودک از کانال زایمان کمک می‌کند و در نهایت سر نوزاد از ناحیۀ تناسلی مادر مشاهده و خارج می‌شود. به محض خروج سر، پزشک با عمل مکش یا ساکشن، مایع آمنیوتیک، خون و مخاط رحم را از بینی و دهان نوزاد خارج می‌کند. پس از سر، شانه‌ها و سپس سایر قسمت‌های بدن از واژن خارج می‌شود. در تمام این مراحل شما باید به زور زدن خود ادامه دهید. فراموش نکنید که فشار شما با انقباضات رحمی همزمان، تأثیر بیشتری دارد و همچنین یادتان باشد که در فواصل دردهای زایمانی نفس‌های عمیق بکشید تا توان بیشتری برای ادامۀ زایمان داشته باشید.
مرحلۀ سوم: پس از تولد نوزاد، شما وارد مرحلۀ آخر زایمان می‌شوید. در این مرحله، جفت که وظیفۀ تغذیه و اکسیژن‌رسانی به جنین را بر عهده داشت، از دیوارۀ رحم جدا و از واژن خارج می‌شود. این مرحله ممکن است بین پنج تا ۳۰ دقیقه طول بکشد.
زایمان هر زن با دیگری متفاوت است و زمانی که در هر مرحلۀ زایمان صرف می‌شود نیز متفاوت است. اگر این اولین فرزند شماست، معمولاً از زمان شروع درد زایمان تا پایان آن حدود ۱۲ تا ۱۴ ساعت طول می‌کشد؛ این زمان معمولاً در زایمان‌های بعدی کوتاه‌تر خواهد شد.
مراحل زایمان طبیعی
زایمان به سه مرحله کلی تقسیم می‌شود:
مرحله اول که دردهای زایمانی شروع شده و پیشرفت می‌کند تا رحم آماده خروج نوزاد شود.
مرحله دوم که در آن خروج نوزاد و تولد اتفاق می‌افتد.
مرحله سوم که جفت خارج می‌شود.
مزایای زایمان طبیعی
۱. یکی از مهم‌ترین مزایای زایمان طبیعی حالت روحی نوزاد است. زیرا زمانی که نوزاد از طریق رحم مادر به دنیا می‌آید بلافاصله در آغوش مادر قرار خواهد گرفت و مادر به او شیر می‌دهد. این خود باعث می‌شود که نوزاد راحت‌تر شیر بخورد و همین امر سبب ایجاد رابطه‌ی عاطفی فوق العاده بین نوزاد و مادر است. همچنین مدت زمان بستری شدن بعد از زایمان طبیعی کمتر از زایمان سزارین است.
۲. مدت بستری شدن و توانایی بازگشت به کار‌های عادی و روزمره بعد از زایمان طبیعی خیلی کمتر از سزارین است و مادرانی که زایمان طبیعی داشته اند زودتر به خانواده خود ملحق می‌شوند.
۳. حجم خونی که مادر طی زایمان طبیعی از دست می‌دهد تقریباً نصف یک عمل سزارین است لذا خطر خونریزی و کم خونی، در یک زایمان طبیعی خیلی کمتر از زایمان به طریق سزارین می‌باشد.
۴. خطرات و ریسک بیهوشی برای زایمان طبیعی وجود ندارد، درحالیکه برای مادرانی که به روش سزارین زایمان می‌نمایند این خطرات اجتناب ناپذیر است.
۵. از نظر اقتصادی زایمان طبیعی به نفع مادر، بیمارستان و جامعه می‌باشد.
۶. درصد ابتلاء به عفونت در بین مادران سزارین شده بیشتر از مادرانی است که زایمان طبیعی نموده اند.
۷. مادرانی که زایمان طبیعی داشته اند در دادن آغوز به نوزاد خود موفق‌تر هستند چرا که خوردن آغوز یا کلستروم به عنوان اولین واکسن برای کودک منافع بسیاری دارد.
۸. مادرانی که زایمان طبیعی نموده اند در امر شیردهی به نوزاد خود موفق‌تر از مادرانی می‌باشند که به طریق سزارین نوزاد خود را بدنیا آورده اند.
۹. پس از زایمان طبیعی، مادران با انجام ورزش‌های مناسب، به مراتب سریعتر از زمانی که سزارین می‌شوند، می‌توانند تناسب اندام خود را بدست آورند.
۱۰. بطور متوسط مدت اقامت مادران سزارینی در بیمارستان دو برابرو نیم مادرانی است که زایمان طبیعی داشته اند.
۱۱. بعضی از خانم‌ها دوست دارند در طول مدت زایمان خود کاملاً هوشیار بوده و بطور کامل در جریان روند زایمان قرار گیرند. درمدت انجام عمل سزارین ممکن است از بیهوشی عمومی استفاده شود، در نتیجه تماس اولیه نوزاد با مادر و شروع شیردهی به نوزاد به تاخیر می‌افتد.
علائم خطر بعد از زایمان
در برخی مواقع بعد از زایمان ممکن است خطراتی مادر را تهدید کند که علائم آن را در اینجا به شما یاد آور می‌شویم. در صورت بروز این علائم حتما به پزشک خود مراجعه نموده و مسئله را با وی در میان بگذارید. البته این خطرات شدت چندانی ندارد و با مراجعه به پزشک برطرف خواهد شد و جای هیچ نگرانی نیست.
- تب و لرز
- خونریزی قبل از قاعدگی
- احساس درد و تورم در ناحیه‌ی بخیه‌ها
- قرمز و متورم شدن نوک پستان
- درد در ساق پا
- احساس درد در زیر دل
- ترشح از مهبل
- سرگیجه
- رنگ پریدگی
دکتر صدیقه اخوان طبیب
جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی
مطب: خیابان ولیعصر ، پایین تر از میدان ولی عصر ، خیابان ولدی، پلاک 21، طبقه 1
تعیین وقت تلفنن: 88938793-021